شهردار قم؛
شهرداری برایم سکو نیست/ دوقطبی‌های موجود در شهر قم گاهی مشکل‌ساز می‌شود!/ در حال حاضر شهرداری قم وضعیت مالی مطلوبی دارد
از مهم‌ترین اقدامات و طرح‌هایی که مجموعه شهرداری در سال 1402 انجام داده یا به ثمر نشانده بفرمایید.
اگر ما بخواهیم یک ارزیابی جامع از اقدامات داشته باشیم باید به‌صورت علمی چهار رکن در عملکرد شهرداری قم را بررسی کنیم. برنامه‌محوری، منابع، انسجام و مدیریت؛ که اگر شرایط آن‌ها را بررسی کنیم به میزان موفق بودن عملکرد شهرداری پی خواهیم برد.
برنامه نخست شهرداری قم از 1394 تا 1399 در جریان بود و برنامه دوم آن از 1399 تا 1404 درحال اجراست و در حال حاضر در سومین سال اجرای برنامه دوم هستیم. هم‌زمان برنامه سوم راهبردی شهرداری قم نیز در حال تدوین است.
برنامه نخست شهرداری قم به پایان رسیده که ازنظر مالی بالای 90 درصد و ازنظر برنامه‌ای بالای 70 درصد تحقق داشته است. عدالت محوری، عملکرد برنامه‌ای، شفافیت مالی و ... ازجمله سیاست‌های برنامه اول بود که در این سال‌ها در این ریل حرکت کردیم.
شهر قم دارای شاخص‌ها و ویژگی‌هایی است که اگر آن را در نظر نگیریم، با مشکل مواجه خواهیم شد. در تعابیر داریم که قم و برخی شهرهای دیگر خورشید شهر هستند؛ به طوری که مسائل مختلف شهری تحت تلالو دو قطب معنوی شهر، یعنی حرم مطهر و مسجد جمکران است. وجود حوزه‌های علمیه و تحصیل دانشجویان از سراسر جهان از دیگر ویژگی‌های شهر قم است. همچنین در این شهر 800 موسسه پژوهشی فعالیت دارد. تاریخ هفت‌هزارساله این شهر از دیگر ویژگی‌های برجسته آن است. شهر قم سالانه 22 میلیون زائر دارد که در کنار موقعیت جغرافیایی شهر، از ویژگی‌های بسیار مهم شهر قم محسوب می‌شود.
در برنامه راهبردی اول تلاش کردیم زیرساخت‌های شهر قم مانند محورهای ترافیکی، شاخص‌های زیســــــــــت‌محیطی، تقاطع‌های غیرهمسطح، ناوگان حمل‌ونقل عمومی و ایمنی شهری را توسعه داده و اصلاح کنیم.
در مسئله شریان‌های ترافیکی شهر که به‌نوعی استخوان‌بندی شهر محسوب می‌شوند باید پل‌ها، تقاطع‌های غیرهمسطح، مسیرها و خیابان‌هایی احداث می‌شد که در دو برنامه مشغول این مسائل بودیم. سال سوم از برنامه راهبردی دوم را پشت سر گذاشتیم و 22 تقاطع از 35 تقاطع غیرهمسطح موردنیاز در شهر تکمیل‌شده است. 10 تقاطع در سال 1403 آغازشده یا تکمیل می‌شود. همچنین تا سال 1404 باید به مرحله اتمام این 35 تقاطع غیرهمسطح برسیم.
شاخص دوم ارزیابی عملکرد، وضعیت منابع شهرداری قم است. در مقایسه با اصلاحیه بودجه در سال 1402 توانستیم درآمدهای شهرداری را 109 درصد محقق کنیم. یعنی نزدیک 11 هزار میلیارد تومان تحقق درآمد داشتیم درحالی‌که اصلاحیه ما 9 هزار و 800 میلیارد تومان بود. بودجه 1403 هم با شرایط خوبی پیش‌بینی شد و درعین‌حال توانستیم در حوزه منابع غیر نقدی و ملکی اقدامات بسیار خوبی انجام دهیم. در حوزه منابع مسئله نیروی انسانی هم از موضوعاتی بود که در تقویت و حفظ و نگهداری آن تلاش‌های بسیاری شد و امروز شهرداری قم صادرکننده مدیران نخبه به سراسر کشور است.
مسئله سوم در عملکرد شهرداری قم انسجام است که دو بخش دارد. یک بخش مربوط به داخل شهرداری است و بخش دیگر مربوط به انسجام خارجی و تعاملات شهرداری با ارگان‌های دیگر می‌شود که در این مسیر به‌صورت ماهانه جلساتی برای هماهنگی مسائل مختلف برگزار می‌شود. فراجا، حوزه علمیه، تولیت حرم مطهر، تولیت مسجد جمکران، استانداری، سپاه پاسداران، دستگاه‌های نظامی و انتظامی دستگاه قضایی و ... از دستگاه‌هایی هستند که هماهنگی کاری و انسجام شهرداری با آن‌ها بسیار خوب پیش می‌رود. در حوزه‌های مختلف هم تلاش کردیم کارها باهماهنگی و قدرت به جلو برود.
حالا که صحبت از درآمد و بودجه شد لطفاً با جزئیات بیشتر در این خصوص توضیح دهید. بودجه‌ها صرف چه اموری می‌شود و البته از میزان بدهی‌های شهرداری بفرمایید.
اگر نگاهی به تفریغ بودجه سال 1402 بیندازیم متوجه خواهیم شد که درمجموع 20 درصد از بودجه ما، به مسائل جاری شهرداری و شهر اختصاص داشته که این موضوع در نوع خود بی‌نظیر است.
در حوزه پشتوانه مالی هم شهرداری وضعیت بسیار خوبی دارد. درمجموع در حال حاضر کمتر از دو هزار میلیارد تومان به سه بانک بدهکار هستیم که مربوط به اوراق مشارکت و برخی تسهیلات جزئی می‌شود. نسبت تسهیلاتی که گرفته‌ایم به اوراق مشارکت بسیار کمتر است.
از طرفی چک‌هایی که برای سال 1403، 1404 و 1405 از شهروندان بابت عوارض ساختمانی گرفته‌ایم، بالغ‌بر دو هزار میلیارد تومان است. یعنی اگر بدهکاری‌ها و طلبکاری‌های نقدی را محاسبه کنیم می‌توانیم بگوییم بدهکار نیستیم.
ازنظر پشتوانه مالی و اقتصادی شهرداری قم دریکی از بهترین شرایط خود قرار دارد. ذخیره ملکی شهرداری قم در حال حاضر بسیار غنی است. با این ذخیره می‌توان به‌خوبی مسائل شهر را به‌پیش برد و شرایط کاملاً امیدوارکننده است.
در حال حاضر نزدیک به 6 هزار میلیارد تومان ذخیره اراضی توسعه شهری داریم. البته در این عدد برخی از منابع ما محاسبه نشده است. تنها بخشی از اراضی که در منطقه کوه سفید متعلق به شهرداری است، نزدیک به 10 هزار میلیارد تومان ارزش ریالی دارد. در حال طراحی برای این اراضی هستیم که در صورت اجرا و تکمیل گشایش ترافیکی خوبی ایجاد شود. از طرفی از بخشی از این اراضی به‌عنوان منابع مالی برای پروژه‌های آتی شهر قم استفاده خواهد شد.
شاید بد نباشد بدانید نیمی از بودجه شهرداری قم هرسال غیر نقدی است که این نشان می‌دهد توان شهرداری برای پیشبرد امور ازنظر منابع مالی بسیار بالا است.
ازنظر نیروی انسانی هم شرایط خوبی در شهرداری قم وجود دارد و امروز نیروهای نخبه شهرداری به ارگان‌های دیگر صادر می‌شوند. اغلب نیروهای شهرداری قم بومی هستند و درنهایت سه تا چهار نفر اصفهانی هستند.
انسجام تشکیلاتی که در میان نیروهای برجسته شهرداری قم وجود دارد، یک منبع و سرمایه عظیم است و نشان از آن است که توان بسیار خوبی در این مجموعه برای کارهای بزرگ وجود دارد.
میزان منابع ملکی شهرداری قم تا چه اندازه شفاف است؟
در این زمینه در وضعیت بسیار خوبی قرار داریم. در مسیر شفافیت منابع ملکی شهرداری قم، اقدامات خوبی در سال 1402 انجام شد ازجمله می‌توان به بررسی دقیق و عمیق پرونده‌های تملکی شرکت صبوران پس از 22 سال اشاره کرد.
شرکت صبوران بیش از 22 سال قبل به‌واسطه شهرداری تهران املاک این بلوار را تملک کرده بود که در این فرایند نزدیک به 400 پلاک بلاتکلیف بود. بعد از 22 سال اسناد شهرداری قم در بلوار پیامبر اعظم باارزش تقریبی 5 هزار و 500 میلیارد تومان و ارزش‌افزوده هزار و 100 میلیارد تومان تعیین تکلیف شد که این کار بسیار بزرگی در مسیر شفافیت دارایی‌های شهرداری قم و تسهیل سرمایه‌گذاری در بلوار پیامبر اعظم بود.
از طرفی بررسی تملکات بلوار پیامبر اعظم توسط مناطق شهرداری قم و سازمان توسعه عمران شهرداری بعد از 12 سال ازجمله اقداماتی بود که انجام شد. همچنین اسناد املاک شهرداری در این بلوار به‌صورت قانونی گرفته شد که ارزش تقریبی آن 15 هزار میلیارد تومان و ارزش‌افزوده 1500 میلیارد تومان بود.
گرفتن اسناد تک‌برگی کاداستر برای املاک شهرداری قم به میزان سه هزار سند ازجمله اقدامات مهمی بود که سال 1402 انجام شد. این کار بیش از 10 هزار نفر ساعت زمان برد و نتیجه خوبی برای شهرداری قم داشت. کشف املاک شهرداری در مناطق مختلف شهری که در گذشته جزو املاک شهرداری به‌حساب نمی‌آمد باارزش تقریبی هزار و 500 میلیارد تومان از دیگر اقدامات برای حفظ و حراست از سرمایه‌های شهرداری قم به نفع آبادانی شهر بود.
خرید اراضی خام و ایجاد ارزش‌افزوده برای تأمین معوض باارزش ریالی دو هزار میلیارد تومان ازجمله اقدامات 1402 در مسئله تأمین پشتوانه مالی شهرداری قم است. برگزاری جلسات متعدد برای گرفتن سهم شهرداری از تبصره شش قانون نحوه تقویم در اراضی مختلف پردیسان از دیگر اقداماتی بود که با تعامل اداره کل راه و شهرسازی استان قم انجام شد. دریافت اراضی قابل‌محاسبه از این آیتم‌ها و مطالبات شهرداری قم از اراضی هزار هکتاری ازجمله اقدامات در این حوزه بود. تمام این اراضی در تعاملات فی‌مابین پذیرفته‌شده که تعدادی واگذارشده و تعدادی در حال واگذاری است. این‌ها نشان می‌دهد شهرداری قم امروز ازنظر پشتوانه مالی در شرایط بسیار خوبی قرار دارد.
ساماندهی ثبت سیستمی توافقات و تملکات شهرداری در سیستم یکپارچه شهرسازی و درآمد که یکی از اقدامات بسیار مهم در شفافیت املاک است در سال 1402 انجام شد.
در مسیر رسیدن به این اهداف و اقدامات آیا مشکلی پیش روی شما و مجموعه مدیرانتان بود؟
یکی از مشکلاتی که از قبل هم وجود داشت اما در سال 1402 خودش را به‌صورت جدی نشان داد، برخی از اختلافاتی بود که از داخل شهر به مدیریت شهری کشیده شد. دوقطبی که در شهر به وجود آمد ابتدا مربوط به شهرداری و شورا نبود اما بین گروه‌های سیاسی در خارج از حیطه مدیریت شهری شروع شد و پایش به مسائل شهری نیز کشیده شد. این اختلافات وارد تعامل بین شورا و شهرداری شد.
این اختلافات زحمت ما را برای کار زیاد کرد اما من اجازه ندادم این مسائل انسجام شهرداری را به هم بزند. اعتقاد و باوری که امروز در شهرداری است این است که این سیستم در حال انجام دادن کار خود است. برخی بحث‌هایی وجود دارد که ممکن است نیروها را سست کند اما همین باور از جانب مردم، خواص و اقبال بزرگان به شهرداری موجب شده انسجام درونی شهرداری به هم نخورد. هرچند این‌ها زحمت ما را زیاد کرده است.
یک جنگ روانی علیه شهرداری به راه افتاد. برخی در قالب رسانه و برخی در قالب گروه‌های فشار برای ما زحمت درست می‌کردند و بخشی از نیروی ما در این حوزه صرف می‌شد. این زحمت موجب شد که فرسایش برای سیستم ایجاد شود. اگر سیستم چابک نبود؛ اگر مورد اعتقاد مردم نبود؛ اگر مورد اعتماد بزرگان شهر قم و عقلای شهر نبود، فرومی‌ریخت.
نمود بیرونی این اختلافات در عملکرد مدیریت شهری چه بود؟ آیا به‌طور مشخص می‌توانیم پروژه یا اقدامی را نام ببریم که بدون وجود این اختلافات به هدف خود می‌رسید؟
من اعتقاد داشتم که می‌توانستیم تا 22 بهمن سال 1402 قطار شهری قم را راه‌اندازی کنیم. اگر انسجام کافی وجود داشت مطمئن باشید که این کار انجام‌شدنی بود. به دلیل اختلاف‌نظرها استقراض واگن از شهر مشهد انجام نشد و مجموع این عوامل شهر قم را متضرر کرد.
وضعیت کنونی متروی قم چگونه است؟
فاز اول قطار شهری شامل 6 کیلومتر با دو ایستگاه مطهری و کشاورز تکمیل‌شده است و ساخت بقیه ایستگاه‌ها هم بالای 80 درصد پیش رفت است.
همچنین درزمینهٔ دپو اقدامات خیلی خوبی انجام‌شده است که می‌توان به تکمیل سوله پارکینگ، تکمیل ساختمان تی پی اس، ال پی اس، تکمیل ساختمان نگهداری، تکمیل کانال انرژی و تأسیسات برق اشاره کرد.
در حال حاضر برنامه‌ریزی‌ها برای فاز دو مترو نیز صورت گرفته است. تونل به‌صورت دستی حفر می‌شود و پیمانکار نیز اخذشده است. همچنین قرارداد تجهیزات 10 رام قطار با شرکت پوژن تکمیل و اسناد مهندسی و طراحی پایه و تفصیلی انجام‌شده است.
تا از بحث اقدامات شهرداری در سال 1402 دور نشدیم کمی درباره طرح‌ها و اقدامات اجرایی بفرمایید. مهم‌ترین آن‌ها چه بود؟
فاز پنج عمار یاسر یکی از شریان‌های اصلی شهر بود که انجام آن 56 سال طول کشیده بود. این پروژه علاوه بر نقش‌آفرینی ترافیکی، 400 متر از تونل متروکه غدیر را احیا و موجب افزایش ظرفیت ترافیکی هسته مرکزی شهر شد. آزاد کردن بیش از 380 پلاک از ابتدای پروژه تا انتها کار بسیار مشکلی بود و هرکدام به‌اندازه احداث یک تونل از مجموعه شهرداری انرژی گرفت. بسیاری از ساکنان این مناطق افراد و بزرگانی بودند که توافق با آن‌ها سختی‌های خاص خود را داشت و همین موضوع پروژه را دچار وقفه کرده بود.
این پروژه با تقاطع میدان سپاه کامل خواهد شد که در سال 1403 آغاز به ساخت آن در دستور کار قرار دارد. همچنین دو مسیر دسترسی که به تونل غدیر اضافه خواهد شد، وضعیت ترافیکی محور عمار یاسر را بهبود خواهد بخشید. در حال حاضر معضل بزرگی که تملک نیمه‌تمام در یک محور بود، به پایان رسیده و این اتفاق بزرگی است. ازاین‌دست پروژه‌ها درگذشته هم داشته‌ایم؛ ازجمله خیابان شهیدان برقعی که سال‌ها کار تملک آن روی زمین‌مانده بود اما اکنون در اختیار مردم قرار دارد.
سال 1402 در حیطه عمرانی سال بازگشت به هسته مرکزی شهر و اجرای پروژه‌های بسیار مهم اطراف حرم مطهر بود. این کار بر اساس برنامه‌ریزی‌های بالادستی و با پشتوانه اراضی 48 هکتاری در سال 1403 هم ادامه خواهد داشت.
یکی دیگر از طرح‌ها پروژه بهسازی قبرستان نو بود که در حال حاضر توافق بیش از 120 مغازه انجام‌شده و در آینده نزدیک تملک این مغازه‌ها به اتمام میرسد. این هم یک پروژه 25 ساله است که با تکمیل آن، 5 هکتار فضای باز شهری در نزدیکی حرم مطهر ایجاد خواهد شد.
راه‌اندازی شهربازی میدان 72 تن از دیگر اقداماتی بود که در ابتدای سال 1403 به ثمر نشست. این موضوع هم از مسائل قدیمی شهر قم بود.
پیگیری پروژه بهسازی محله دروازه ری و تملک این خیابان از دیگر اقداماتی بود که سال 1402 به‌خوبی پیگیری شد. این خیابان از ابتدا در طرح تفصیلی 18 متر تعریف‌شده بود که برخی از اهالی نسبت به اختصاص 6 متر به پیاده‌رو اعتراض داشتند. این مسئله در دست بررسی در کارگروه‌های کارشناسی برای تصمیم‌گیری دقیق‌تر است. این پروژه مشکلات بسیار زیادی داشت و در ابتدای کار تملک 88 ملک در چنین محله‌ای ناممکن به نظر می‌رسید اما امروز بخش عمده اقدامات انجام‌شده است.
همچنین کار تملک 64 مغازه اطراف حرم مطهر آغازشده است. 16 پلاک فرسوده در شرق حرم مطهر وجود دارد که وضعیت نامناسبی در این محدوده ایجاد کرده که در سال 1403 مسئله تملک این پلاک‌ها به‌صورت جدی دنبال می‌شود. یکی از پشتوانه‌های این اقدامات، تعریف 10 پروژه سرمایه‌گذاری در اراضی 48 هکتاری است که چهار پروژه در سال 1402 به نتیجه رسید.
مسئله بهسازی میدان مطهری به دلیل اهمیتی که این میدان داشت، ازجمله اقدامات سال 1402 بود که این کار با احداث تونل امام موسی صدر تکمیل خواهد شد.
احداث پروژه بسط شرقی که یکی از پروژه‌های بسیار مهم شهر قم است، در سال 1402 کارسازی شد. نزدیک به دو هزار پارکینگ در این محدوده ایجاد می‌شود که رقمی نزدیک به دو هزار و 800 میلیارد تومان سرمایه‌گذاری در این عرصه شده است.
در همه سال‌های گذشته توجه به مسائل زیست‌محیطی جزء دغدغه‌های کارشناسان، افکار عمومی و جامعه مدنی بوده است. آیا شهرداری قم عملکرد قابل دفاعی در این خصوص دارد؟
به‌طورقطع بله. یکی از مهم‌ترین اقدامات شهرداری قم و سازمان پسماند ساماندهی و مدیریت پسماندهای پزشکی بود. در حال حاضر تمامی پسماندهای پزشکی قم بر اساس استانداردها بازیافت می‌شوند و به‌طور کامل از سایر پسماندها جداسازی می‌شوند.
اقدام دیگر در این خصوص حذف کامل دفع مستقیم پسماند بود. در حال حاضر در سایت البرز زباله‌ها تفکیک می‌شوند و دفن آن‌ها تفکیک‌شده صورت می‌گیرد به این صورت که زباله‌های خشک از تر جداسازی می‌شوند.
همچنین اقدام مهم زیست‌محیطی که انجام شد مجهز شدن بوستان‌ها به انرژی خورشیدی بود. دیگر اقدامی که به همت سازمان سیما، منظر و فضای سبز شهری شهرداری رقم خورد استفاده از پساب برای آبیاری فضای سبز و همچنین گسترش فضای سبز قم بود.
این نکته را هم اضافه کنم که توسعه بوستان‌ها در حال حاضر با سرعت کمتری در مقایسه با قبل پیگیری می‌شود و در عوض دنبال این هستیم که بوستان‌های موجود را کیفیت بیشتری بخشیده و ازنظر پیوست فرهنگی تقویت کنیم. هدف ما برای سال 1403 در حوزه فضای سبز این است که مسجد و نمازخانه‌ها را در بوستان‌ها تقویت کرده و کتابخانه و مراکز فرهنگی ایجاد کنیم. از طرفی زمین‌های ورزشی در داخل بوستان‌ها احداث‌شده و همه این‌ها موجب می‌شود اقبال مردم به بوستان‌ها بیشتر شده و کیفیت نقش‌آفرینی بوستان‌ها در زندگی شهری ارتقا یابد.
چرا حالا به این کار می‌پردازید؟ بهتر نبود از همان ابتدای احداث این اقدامات در بوستان‌ها صورت می‌گرفت؟
خیلی طبیعی است که ابتدا باید زیرساخت تکمیل شود بعد به مسائل نرم‌افزاری بپردازیم. ما بوستان‌ها را به‌عنوان یک بستر می‌بینیم و انتظارمان این است که ارگان‌های دیگر در راستای وظایف ذاتی‌شان برای ترویج فرهنگ در این بوستان‌ها تلاش کنند.
ما مسجد و نمازخانه و زمین‌بازی می‌سازیم تا زمینه کار برای نیروهای فرهنگی و مؤسسات فرهنگی که در شهر قم فراوان هستند، فراهم شود.
در قرارگاه 19 دی تلاش شده تا همین اقدامات انجام شود. چند گروه و سازمان در سطح شهر کار فرهنگی انجام می‌دهند؟! ما مشتاق هستیم که این افراد وارد میدان شوند و ما نیز زمینه‌سازی‌های لازم را انجام خواهیم داد.
گاهی بودجه فرهنگی را به کارهای قالبی خلاصه می‌کنند اما کاری که شهرداری در حوزه فرهنگی انجام می‌دهد چند وجه دارد. بسترسازی برای اوقات فراغت نسل جوان، مسجد محوری، خدمات عمومی که موجب امید زایی در مردم می‌شود، نوعی کار فرهنگی است و در زمینه‌ی فرهنگ شهروندی به حساب می‌آید.
800 میلیارد تومان بودجه برای سال 1403 در حوزه مسائل فرهنگی پیش‌بینی‌شده است. گستردگی کار فرهنگی در شهرداری قم کم‌نظیر است. گرامیداشت تمام مناسبت‌های مذهبی و انقلابی که توسط شهرداری قم پشتیبانی می‌شود نوعی کار فرهنگی است.
اما باز هم در این خصوص انتقادهایی به شهرداری وارد می‌شود.
سنجش و معیار این افراد برای کار فرهنگی چیست؟ تمام ارگان‌هایی که در شهر کار فرهنگی انجام می‌دهند را رصد کنید، یک رکن پشتیبانی از تمام این کارها شهرداری است. چرا ما کفران نعمت می‌کنیم؟ با انصاف باید با این موارد برخورد نمود.
در سال 1402 نزدیک به 3.5 درصد از بودجه شهرداری قم به فرهنگ اختصاص داشت که در بودجه سال 1403 این عدد به 5 درصد رسیده است. تمام این اعداد بالاتر از دستورالعمل‌ها است.
به نظرم برخی از این انتقادات غرض‌ورزی یا جهالت است، یا گاهی حرف‌های کوچه‌بازاری و غیرمنطقی. ما در سال گذشته نزدیک به 15 میلیارد تومان به مساجد و کانون‌های فرهنگی کمک کردیم.
کمک‌های غیرمستقیم بسیاری به ساخت مساجد در شهر قم نیز صورت گرفته است ازجمله واگذاری 5 زمین برای ساخت مسجد در بلوار پیامبر اعظم، صفر کردن عوارض ساخت‌وساز مساجد و ... که همه این‌ها اگر کار فرهنگی نیست پس چه اسمی دارد؟!
دیگر مسئله مبتلابه زندگی شهری بحث پارکینگ‌هاست. به‌ویژه در هسته مرکزی شهر. آقای شهردار از پارکینگ‌ها چه خبر؟!
در حال حاضر در قم 6 پارکینگ بزرگ وجود دارد که نزدیک به 6 هزار محل پارک در هسته مرکزی شهر قم در نظر گرفته‌شده است. همچنین پارکینگ‌های موتورسیکلت در بخش‌های مختلف شهر قم احداث‌شده است که اگر بخواهم عددی آمار بگویم 12 پارکینگ موتورسیکلت در قم داریم. البته در تلاش برای افزایش پارکینگ‌ها به‌منظور سهولت در عبور و مرور و نظم شهری هستیم.
به سراغ حمل‌ونقل عمومی برویم. وضعیت را چطور ارزیابی می‌کنید؟
در این حوزه سعی در افزایش ظرفیت ناوگان اتوبوس‌رانی داشته‌ایم. سامانه اتوبوس من را راه‌اندازی کردیم که به این وسیله نظارت هوشمند بر عملکرد اتوبوس‌ها در شهر قم صورت می‌گیرد. همچنین به‌منظور خدمات‌رسانی هر چه بهتر به مسافران مرکز شست و شوی مکانیزه ناوگان اتوبوس‌رانی را احداث کردیم.
نمی‌شود صحبت از اقدامات شهرداری بکنیم اما به منوریل اشاره‌ای نشود. به‌هرحال بخشی از سازه آن پیش چشم مردم است و آن‌ها نیز در این خصوص سؤال دارند.
داستان‌های منوریل در سال 1402 فراگیر شد. مسئله رفتن منوریل تا پردیسان، شهر پرنیان، طایقان و فرودگاه مطرح شد. موضع ما در این خصوص این بود که هیچ کاری را به بدون کارشناسی انجام نمی‌دهیم.
برخی معتقد بودند که پروژه‌ای که نیمه‌تمام است نیاز به کار کارشناسی ندارد؛ اما اعتقاد ما این بود که 4 هزار میلیارد تومان که برای این پروژه هزینه شده بدون مطالعه بوده و 30 هزار میلیارد تومان دیگر را نباید بدون مطالعه هزینه کرد. به‌هرحال اختلاف‌نظرهای متعددی وجود داشت و درنهایت مشاور برای پروژه گرفته شد، مشاور در بررسی‌های خود به این نتیجه رسید که اجرای خط B مترو به منوریل مزیت زیادی دارد. همین موضوع موجب شده مطالبه نسبت به حفظ خط B در صورت هر تصمیمی برای منوریل، به صورت جدی مطرح شود.
برای تعیین تکلیف مسائل مرتبط با منوریل هم مدارک لازم درباره اقدامات انجام شده، ادعاهای پیمانکار و مشکلات پیش رو جمع بندی و به شورای عالی فنی سازمان برنامه و بودجه کشور ارسال شده است.
این نکته را هم اضافه کنم که تکمیل پست برق منوریل و توافق با برق منطقه‌ای برای آن و همچنین پیگیری وضعیت اقلام خریداری‌شده مربوط به منوریل در گمرکات کشور، از دیگر اقداماتی بود که انجام شد.
در مجموع تصمیم محوری این است که منوریل قم به این شکل باقی نماند و تعیین تکلیف شود. در مرحله نخست این تعیین تکلیف، تکمیل پروژه در حالت کنونی است و برای ادامه مسیر مطالعات کارشناسی بیشتری در حال انجام است.
دیدگاه شهرداری در تمام موارد، همان دیدگاه مشاور است چرا که ما قرار نیست نظر شخصی راجع پروژه‌ها داشته باشیم. با این حال بارها تاکید کرده ام که چنانچه عقل جمعی در سطح استان به نتیجه ای برسد که حتی بنده با آن مخالف باشم، نظرجمع برایم ارجح است و طبق آن عمل خواهم کرد.
درزمینهٔ پیشرفت و توسعه شهر چه کردید؟
این بحث‌ها در دهه 60 مطرح بود. نظرات متعددی را در این زمینه از مقام معظم رهبری داریم. ایشان درجایی اشاره می‌فرمایند که مؤلفه‌های پیشرفت و توسعه تا جایی باهم مشترک هستند.
در شهر قم تا جایی که از مرز پیشرفت به حوزه توسعه نرسیده‌ایم، این مباحث مطرح نیست. تمام اقدامات ما تاکنون در قم تا حدی بود که بتوانیم این شهر را در سطح یک کلان‌شهر ازنظر زیرساخت‌های موردنیاز و لازم شهرنشینی مطرح کنیم. وقتی این زیرساخت‌ها فراهم شود باید نگاه دوباره‌ای به مؤلفه‌های پیشرفت و توسعه داشته باشیم و درجایی این مرز را رد نکنیم. اما آنچه تاکنون اتفاق افتاده ایجاد امکانات اولیه شهرنشینی است که با هر نگاهی در توسعه شهری به آن‌ها نیاز داریم.
وقتی یک خیابان احداث می‌کنیم ابتدا در بحث‌های تملکی اقدام می‌کنیم. بعد جابه‌جایی تأسیسات و اجرای اقدامات عمرانی شروع می‌شود. درنهایت به جداره سازی و تزئینات خیابان می‌رسیم. در شهر قم تاکنون در حال کندن و ریختن آسفالت بوده‌ایم و روزی که به مرز تکمیل زیرساخت‌ها برسیم، قطعاً با بحث‌هایی که عزیزان مطرح می‌کنند در حوزه تطابق اقدامات با ارزش‌های اسلامی و دینی هم همراه هستیم.
اگر برخی از چالش‌ها که مربوط به مسائل ملی است حل شود، شهرداری خدمات بسیار بهتری می‌توانند در اختیار مردم قرار دهند. مدیریت یکپارچه شهری نظم و انضباط شهری، سرعت کارها، پاسخگویی و شفاف‌سازی را ارتقا می‌دهد. وقتی یک ارگان مسئول امور شهر است، این ارگان پاسخگوتر خواهد شد اما درجایی که 25 ارگان در شهر فرمان می‌دهند، پاسخگویی هم اتفاق نمی‌افتد.
سؤال بسیاری از شهرداری‌ها این است که تا کی می‌خواهند تراکم بفروشند؟
این نیاز به ریل‌گذاری قانون‌گذار دارد. چیزی که در قانون درآمدهای پایدار برای شهرداری‌ها در نظر گرفته‌شده پاسخگوی 5 درصد هزینه‌های شهر است. ما باید شهر را اداره کنیم و مجبور هستیم به مسائلی مانند درآمد ساخت‌وساز روی بیاوریم.
ازنظر تشکیلاتی هم مسائل شهرداری‌ها نیاز به بررسی مجدد دارد. در کشور 71 درصد مردم شهرنشین هستند. در هزاره سوم 90 درصد مردم شهرنشین خواهند شد اما تشکیلات اداری شهرنشینی هنوز بلاتکلیف است. این تشکیلاتی که مربوط به ده‌ها سال قبل است، شهرداری قوی نمی‌سازد. قوانین این حوزه باید بازنگری شود. جایگاه شورای شهر باید مشخص شود.
در شهر قم پروژه‌های نیمه‌تمام متعددی وجود دارد. کمی درباره آن‌ها بفرمایید.
ابتدا از دو طرح سامان سازان و شهید کاظمی یاد می‌کنم که هر دو پروژه جنبه حقوقی پیداکرده و هر دو تحت عنوان ورشکستگی مباحث را به خارج از استان برده‌اند. خیلی کوشش کردیم که این‌ها را وارد مدار کنیم. در پروژه شهید کاظمی تلاش کردیم بانک شهر را وارد میدان کنیم اما بانک مرکزی همکاری نکرد. بعد بانک مسکن وارد میدان شد که آن‌هم به سرانجام نرسید. هر بار تا نزدیکی اهداف خودمان در تعیین تکلیف این پروژه رسیده‌ایم اما باز مسائلی ایجادشده که کار به عقب رانده‌شده است.
پروژه سامان سازان هم سه مؤلفه دارد. یکی زمین است که متعلق به شهرداری است. طرف دوم ماجرا سرمایه‌گذاری است که کارهایی مانند احداث اسکلت در زمین انجام‌شده است. طرف سوم هم حدود 120 نفر از همشهریان هستند که در این پروژه به‌واسطه سرمایه‌گذار، سهام خریده‌اند. البته در قرارداد پروژه مسئله سهام نبوده و این کار با مسئولیت خود سرمایه‌گذار انجام‌شده است. حالا که این پروژه مشکل حقوقی پیداکرده، کار گره‌خورده است.
چندین بار خواسته‌ایم تا زمین که سهم شهرداری است را بفروشیم و خودمان را کنار بکشیم اما اگر این کار را هم بکنیم مشکل این اسکلت حل نمی‌شود.
بازگشایی خیابان یاسمن از دیگر موارد است که در این زمینه همه فرایندها انجام‌شده است و ان‌شاالله در روزهای آینده تعریض مسیر با توافقی که با جامعه الزهرا صورت پذیرفته انجام خواهد شد.
جمع‌آوری ریل راه‌آهن چطور؟! در این خصوص هم انتقادهایی به شهرداری وارد است.
در حیطه جمع‌آوری ریل توپ در میدان شهرداری نیست. در سفر ریاست جمهوری قرار شد ریل برداشته شود اما این کار بدون مطالعه و با فشار بر شهرداری بود. شاید این ریل می‌توانست به تراموا تبدیل شود. اما به‌هرحال خواست مردم بود و شهرداری هم به خاطر مردم وارد جریان شد. قرار شد 80 هکتار از اراضی هزار هکتاری پردیسان بابت معوض‌ها به شهرداری واگذار شود تا بتوانیم تملک کنیم. وقتی کار را شروع کردیم مالکان جلوی کار شهرداری را گرفتند و معوض‌ها از سوی دولت واگذار نشد. اگر می‌خواستیم وارد تملک شویم تقریباً 6 هزار میلیارد تومان هزینه داشت که بدون تأمین منابع ممکن نبود. طرح بهسازی ریل هم تماماً برای شهرداری هزینه است و خدمات عمومی خواهد بود.
شعار امسال رونق تولید با مشارکت مردم است. برای این امر چه برنامه‌ای دارید؟
از مهم‌ترین کارهای شهرداری در این خصوص تولید آسفالت در شهرداری است که برای روکش معابر و باکیفیت بالا تولید می‌شود. همچنین در بحث فضای سبز تولید انواع نهال و گل‌های تزئینی در خود مجموعه صورت می‌گیرد.
در خصوص بحث مشارکت هم باید بگویم قم برای مردمی است که در آن زندگی می‌کنند. رضایتمندی سرمایه اجتماعی ماست و تلاش در انسجام در این حوزه داریم چراکه اگر تفرقه باشد مشارکتی هم صورت نمی‌پذیرد.
و برنامه‌ها برای سال 1403؟
نقشه راه برای سال 1403 همان برنامه‌های ماست. سلیقه‌ای عمل نمی‌کنیم و دغدغه ما تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و جلو رفتن با هماهنگی است.
انسجام ما را به اهدافمان می‌رساند. بودجه ما در شورای اسلامی شهر قم تصویب‌شده است. موظف هستم در قالب این بودجه حرکت کنم . اگر غیرازاین بخواهد صورت بگیرد شوکی به شهرداری وارد می‌شود که بهره‌وری سیستم را کاهش می‌دهد. این کار را نکنند.
در پایان کمی از خودتان بگویید و تجربه کار در قم.
بنده آن زمان که وارد قم شدم نه دنبال نماینده شدن بودم نه به‌دنبال پست دیگری بودم. من بر آن معتقدم که اگر شهرداری به‌عنوان سکو برای پست‌های بالاتر مطرح شد، ابتدای مشکلات خواهم بود.
من و خانواده و بچه‌هایم در معرض انواع و اقسام تهمت‌ها و بی‌رحمی‌ها قرار گرفتم ولی نه مصاحبه کردم و نه موضع گرفتم. من روغن‌سوزی‌هایم را در حرم برطرف می‌کنم!
صبح که کارم را شروع می‌کنم با سلام به حضرت معصومه است و از خانم کمک می‌گیرم. گاهی یک سلام و یک نماز موجب امداد الهی می‌شود.
تشکیلاتی که انسجام دارد و خدایی شود، قدرتش چند برابر می‌شود. در کارهای شهرداری، سد معبر و آزادسازی املاک از موضوعاتی است که موجب می‌شود با مردم درگیر شویم. گاهی نمی‌شود همه را راضی کرد. اما تلاش کردیم با اعتقاد و انسجام از مردم برای کارها کمک بگیریم.
21 سال است که شهردار هستم و تا زمانی که قانون اجازه دهد در این پست می‌مانم. تنها چیزی که اگر زمانی ازاینجا بروم از دست می‌دهم، این حرم مطهر و مسجد مقدس است!
